Artykuł poświęcony jest twórczości jednego z przedstawicieli Młodego Wiednia, legendarnej, barwnej postaci z kręgu cyganerii przełomu wieków. Altenberg był autorem impresjonistycznych szkiców, które nazywał „ekstraktami życia”, „telegraficznym stylem duszy”. Forma szkicu posłużyła pisarzowi do zapisywania pojedynczych wrażeń i do impresyjnego odtwarzania scen z życia wiedeńskich klas niższych. Nieostrość i nieokreśloność gatunkowa szkicu, luźny, niepełny, urywkowy charakter wypowiedzi, a także zamierzona powtarzalność to cechy, dzięki którym Altenberg w pełni wyraził swój stosunek do świata i do swojego w nim miejsca.

Attention deficit hyperactivity disorder is most commonly diagnosed at school age, when it reveals itself through the difficulties children face in connection with such things as attention deficit, excessive hyperactivity and impulsiveness, all of which may problematize studying at school. It should be noted that the initial symptoms of ADHD, which may already be present in early childhood, can alter with age, and may also change according to situation. The aim of this article is to explore the diagnostic criteria for (...) attention deficit hyperactivity disorder while giving special consideration to the different symptoms occurring at successive stages of child development and also outlining those behavioural and emotional disorders that co-occur with ADHD. (shrink)

W artykule argumentuję, że przedstawianie przebaczenia jako jednorazowego aktu, w którym ofiara decyduje się zaprzestać żywienia urazy do krzywdziciela, jest nadmiernym uproszczeniem. W moim ujęciu przebaczenie jest wieloaspektowym i różnorodnym procesem, który może przybierać rożne formy. Wybaczenie jednostronne jest procesem godzenia się ofiary z wyrządzoną jej krzywdą, przebiegającym na płaszczyznach poznawczej i emocjonalnej, który prowadzi do postawy otwartości na krzywdziciela. Jako proces dwustronny wybaczenie jest elementem naprawy relacji krzywdziciela z ofiarą, który wymaga współpracy i wzajemnego szacunku obu zaangażowanych osób. Jeśli (...) obu osobom zależy na pojednaniu i są gotowe zaakceptować prawdę o krzywdzie, możliwe staje się przywrócenie zaufania i przezwyciężenie kryzysu w relacji. (shrink)

Artykuł jest próbą podsumowania dyskusji wokół republikanizmu „Solidarności” i wschodnioeuropejskiego ruchu dysydenckiego lat 70. i 80. XX wieku, która towarzyszyła transformacji ustrojowej po upadku komunizmu w 1989 r. Autorka przedstawia źródła i najważniejsze wątki tej dyskusji, umieszczając je w kontekście współczesnej filozofii politycznej. Dotyczą one historycznych analogii ruchu dysydenckiego, ideowego pokrewieństwa ruchu i tradycji republikańskiej oraz dziedzictwa ruchu w dyskursie publicznym i rozwiązaniach ustrojowych. Pozwala to, z jednej strony, przybliżyć się do odpowiedzi na pytanie o typ republikanizmu najbliższego polskim doświadczeniom, (...) a z drugiej — co ważniejsze — podjąć próbę ewaluacji intelektualnej dyskusji wokół republikanizmu w Polsce po 1989 r. (shrink)

Ameriški bogovi (Starz 2017–2021) in Peščeni mož (Netflix 2022– ), dve izrazito gledljivi avdiovizualni seriji, sta priredbi priljubljenega romana Neila Gaimana (2001) in njegove predhodne serije stripov (1989–1996). Obe sta navdihnjeni s klasično in nordijsko mitologijo ter odražata razvoj kulturno in družbeno pomembnih tem, do katerega je prišlo med objavo njunih literarnih predlog in predvajanjem televizijskih serij. Zanimivo je, da priredba romana vključuje več olimpskih bogov, vendar zamolči vpliv Herodota. Po drugi strani je Peščeni mož v svoji televizijski različici, natančneje (...) v tu obravnavani zadnji epizodi prve sezone z naslovom Kaliopa, v prizorih spolne zlorabe precej manj grafičen; drastičnejše podobe prepušča gledalčevi domišljiji, a hkrati doseže še bolj izrazito empatijo do trpeče žrtve in ostro obsodbo storjene nezaslišanosti. (shrink)

Oddajemy czytelnikom kolejny numer „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”. Prawie w całości poświęcony został on Mikołajowi Zebrzydowskiemu. Stan badań na jego temat zarysowany został w pierwszym tekście autorstwa Elżbiety E. Wróbel i Tomasza Graffa. Drugi z wymienionych autorów w osobnym artykule przedstawił także problematykę związaną z rozwojem majątku Floriana Zebrzydowskiego w miarę wzrostu jego znaczenia politycznego na dworze króla Zygmunta Augusta. Szczególny nacisk położono na studium przypadku (_case study_). Autor analizuje bowiem nabycie przez Zebrzydowskiego dóbr w Radoczy koło Wadowic, ukazując perspektywę konieczności (...) podjęcia dalszych badań nad powiększeniem majątku Floriana Zebrzydowskiego i jego rodziny. Artykuł wieńczy aneks, wraz z edycją w języku łacińskim i polskim tłumaczeniu dokumentu, w którym „Zygmunt August nadaje Florianowi Zebrzydowskiemu prawo zbudowania tamy na rzece Skawie i poprowadzenia stamtąd wody fosą przez ziemie dóbr Wadowice dla zbudowania stawów rybnych w dobrach Radocza”_._. (shrink)

Artykuł ukazuje w ujęciu problemowym stan badań nad postacią Mikołaja Zebrzydowskiego (1553–1620) oraz jego rodziny do roku 2022. Zwrócono uwagę na najważniejsze publikacje dotyczące jego biografii, fundacji oraz działalności politycznej. Zauważono, że dotychczasowa historiografia zajmowała się Zebrzydowskim głównie w kontekście rokoszu sandomierskiego, fundacji klasztoru, kalwarii oraz fundacji w rodowych Zebrzydowicach. Natomiast genealogią rodziny Zebrzydowskich, ich majątkiem oraz powiązaniami z innymi rodami zajmowano się sporadycznie. Nieco szerzej analizowano działalność Floriana Zebrzydowskiego, ojca Mikołaja, jednak głównie jako teoretyka wojskowości. Autorzy podkreślają szczególnie znaczenie (...) rocznicy 400-lecia śmierci wojewody krakowskiego, która przypadła na rok 2020. Przyczyniła się ona do intensyfikacji badań nad biografią Mikołaja Zebrzydowskiego i jego rodziną, co zaowocowało m.in. wydaniem dwóch monografii: szkicu biograficznego oraz pracy zbiorowej. W podsumowaniu artykułu nakreślono perspektywy badawcze dotyczące biografii wojewody krakowskiego i jego rodziny, zauważając m.in. konieczność rozszerzenia kwerend w archiwach krajowych i zagranicznych. (shrink)

Przekład na podstawie: Tim Maudlin, „Distilling Metaphysics from Quantum Physics”, w: The Oxford Handbook of Metaphysics, red. Michael J. Loux i Dean W. Zimmerman, 461–487 Przełożony tu na język polski tekst „Distilling Metaphysics from Quantum Physics” Tima Maudlina stanowi rozdział z The Oxford Handbook of Metaphysics. Autor omawia w nim sześć ważnych zagadnień metafizycznych, na które fizyka kwantowa rzuca nowe światło. Każde z nich naświetla z punktu widzenia trzech podstawowych interpretacji mechaniki kwantowej: teorii kolapsu funkcji falowej, teorii zmiennych ukrytych i (...) interpretacji wieloświatowej. Omówione zagadnienia to determinizm, dookreśloność wartości wielkości fizycznych, rola obserwatora, nieoznaczoność i komplementarność, logika kwantowa, a także splątanie kwantowe i nielokalność. (shrink)

Tematyka prepozytury szpitalnej w Zebrzydowicach jest ściśle związana z osobą Mikołaja Zebrzydowskiego, który w 1599 roku ufundował w rodowej siedzibie szpital dla 12 weteranów wojskowych, przede wszystkim dla tych, którzy należeli do bractwa żołnierskiego świętego Michała Archanioła założonego przez wojewodę w 1596 roku. W jego zamierzeniu przebywający tam chorzy mieli otrzymać odpowiednią opiekę zarówno dla ciała, jak i dla duszy, dlatego też zarząd przytułku oraz troskę o potrzeby pacjentów zostały powierzone miejscowemu proboszczowi, który był zarazem prepozytem tegoż szpitala. Z czasem (...) okazało się, iż takie rozwiązanie nie zadowalało fundatora i ostatecznie zdecydował on o przekazaniu tego dzieła braciom bonifratrom, których sprowadził do Zebrzydowic z Krakowa w 1611 roku. W niniejszym artykule został ukazany jeden z etapów procesu poszukiwania lepszego sposobu na zarządzanie równocześnie fundacją i parafią, który Zebrzydowski spróbował wcielić w życie już w 1601 roku. Niepublikowany dotąd dokument biskupa Bernarda Maciejowskiego z 3 sierpnia 1601 roku, oblatowany w aktach czynności biskupa krakowskiego (edycja wraz z tłumaczeniem w aneksie), wprowadzał rozwiązanie dążące do utrzymania prepozytury kosztem miejscowej parafii, zaś osobą łączącą obie jednostki administracyjne miał być od tej pory prepozyt, a nie proboszcz. Dokument ten stanowi zarazem ciekawy przykład współpracy biskupa ze szlachtą w sprawach kościelnych, co było niezwykle istotne w ówczesnym systemie zależności pomiędzy kolatorami miejscowego kościoła a biskupem ordynariuszem, odpowiedzialnym za całość życia kościelnego na terytorium zarządzanej przez siebie diecezji. (shrink)

The aim of the article is to show statuses of religious identity in Polish Catholic adolescents. The distinguished statuses result from intensive consolidation processes which are characteristic of this age. Integration of religious identity has an effect on potential openness versus reluctance to interreligious dialogue. The study was conducted on 60 participants at the ages of 18 to 29 using the Scale of Religious Identity by Wieradzka-Pilarczyk and Centrality of Religiosity Scale Z-15 by S. Huber. Three statuses of religious identity (...) with different developmental possibilities of entering into interreligious dialogue were distinguished. (shrink)

Raport wydany został przez Stowarzyszenie "Miasta w Internecie". Jego celem jest opracowanie modelu i katalogu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Przedstawia on analizȩ badań i literatury przedmiotu, taksonomie kompetencji cyfrowych oraz projekt pomiaru funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Raport powstał w ramach „Projektu systemowego - działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego Internetu ", realizowanego przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Stowarzyszenie „Miasta w Internecie" pod hasłem POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS.

La pédagogie est constitutive d’une relation de formation portée par une intention de développement de la personne mobilisant une configuration de savoirs afin d’inscrire cette personne dans un parcours de développement. La mise en oeuvre de cette relation dans une situation organisée et instrumentée produit la matière du développement, en réalité ce qui fait la valeur de la formation. L’alternance est une manière particulière d’organiser ce processus de valorisation. Dans cette contribution est analysé un dispositif faisant cohabiter deux populations en (...) alternance : des jeunes apprentis et des adultes en activité professionnelle. Une double enquête auprès de trois promotions de cette formation permet de comprendre la négociation des savoirs qui s’opère dans le cours de cette action et la résonnance que produit la pédagogie mise en oeuvre. On perçoit alors la construction de leur parcours par les alternants et les évolutions de leur rapport à l’activité. (shrink)

Dieser Papst Benedikt XVI. gewidmete Band erschliesst das Thema -Logos und Musik- in systematischer und historischer Hinsicht. Fachkundige Vertreter der Geistes- und Naturwissenschaften aus europaischen und aussereuropaischen Landern bieten ein fassettenreiches Mosaik von Entdeckungen, Einsichten und Uberlegungen, die zur Weiterfuhrung und Vertiefung des Themas anregen konnen. In den Blick kommt sowohl der Logos im geschaffenen Seienden, d.h. in den Naturdingen, sowie im Kunstler und seinem musikalischen Werk, als auch der gottliche Logos, der sich in Jesus Christus inkarniert hat und der (...) die in der Zeit erklingende Musik zum Widerhall einer ewigen Erfullung des Menschen beim himmlischen Vater macht. Er ist zu einem wichtigen Thema der wissenschaftlichen und seelsorgerlichen Tatigkeit des Theologen Joseph Ratzinger in seinem fruheren Kardinals- und heutigen Petrusamt geworden.". (shrink)

Après avoir présenté la conception spécifique de l'idéologie et de l'utopie qui apparaît chez Ricœur en tant que catégories anthropologiques, je passe aux difficultés liées à la compréhension du concept ricœurien d'utopie. En différenciant les utopies “pratiques” de celles “littéraires,“ Ricœur introduit entre elles également une hiérarchie, puisque les utopies présentées comme irréalisables constituent pour lui une distorsion de la fonction de l'utopie. Or, afin qu'une utopie puisse être conçue comme réalisable déjà au moment de sa rédaction, une nouvelle conception (...) de l'histoire est nécessaire, qui n'apparaît que dans la seconde moitié du 18 ième siècle. Une dimension historique doit donc être incluse dans la conception anthropologique de l'utopie. Finalement, en évoquant les catégories méta-historiques de Reinhart Koselleck, horizon d'attente et champ d'expérience, j'amorce une interprétation de la domination du genre littéraire de l'anti-utopie sur l'utopie au 20 ième siècle. (shrink)

The detailed story of the passionate and secret love affair between two of the most prominent philosophers of the 20th century--Hannah Arendt and Martin Heidegger. Drawing on their previously unknown correspondence, Elzbieta Ettinger describes a relationship that lasted for more than half a century, a relationship that sheds startling light on both individuals.

The incidence of obesity, defined as the fraction of persons with BMIs exceeding 30·0, was examined in two birth cohorts of 401996 decade obesity increased dramatically among males with trade school education only; concomitant shifts were much smaller or absent in the college-educated groups. The contrast in obesity between the opposite ends of the educational scale has widened markedly in both genders; and the between-gender gap has declined somewhat.

. Taking vaccine regret and hesitancy seriously. The role of truth, conspiracy theories, gender relations and trust in the HPV immunisation programmes in Ireland. Journal for Cultural Research: Vol. 25, What should academics do about conspiracy theories? Moving beyond debunking to better deal with conspiratorial movements, misinformation and post-truth., pp. 69-87.

Elżbieta Walerich The Nature of an Idea according to A. Arnauld’s On True and False IdeasIn the work On True and False Ideas Arnauld attacks, above all, the part of Malebranche’s theory which concerns the ontological status of ideas. The French Jansenist claims that in this doctrine the perceiving mind is completely cut off from the real world created by God. The most important aim of the book is to prove, using geometrical method, the falsity of ideas if one (...) understands them as representative beings where the term representative being signifies a representative archetype different from the act of perception. Arnauld also criticizes the doctrine of seeing ideas in God. Nevertheless, he does not attack the representative standpoint in general but rather its radical version. He does not negate the division into an idea understood as mental perception and a physical thing being perceived. Like René Descartes, the French Jansenist thinks that all objects are known by means of perceptions which are modifications of our mind and, moreover, that we have the idea of God and the idea of the soul. Ideas are then our soul’s modifications and are the same thing as our perceptions. These are psychological beings having representative character, they make objects present to our intellect. So there are not two different entities but only one entity in two relations. When Arnauld claims that representative ideas are the same thing as the acts of perception, he means that modifications of our mind stay in relation to our mind which they modify and, at the same time, in relation to objects which they represent. The term perception underlines the ontological status: it is the modification of the mind. And the term idea indicates that it relates to external objects. The acts of perception represent external things but they do not imitate these objects like pictures do; their objective existence in the mind is different from the real existence of physical objects. When a thing is present to the mind in an objective manner, it does not mean that it is present as an object immanent to our mind but that it is known by our intellect, so that it is the object of the act of perception. The thing is present in our mind objectively when it is represented by the act of perception and then it becomes the intentional object of this act. Keywords: idea, perception, representation, representative being, modification of the mind, representationalism, objective existence. (shrink)

In this provocative and original work, Slavoj Zizek takes a look at the question of human agency in a postmodern world. From the sinking of the Titanic to Hitchcock's Rear Window, from the operas of Wagner to science fiction, from Alien to the Jewish Joke, the author's acute analyses explore the ideological fantasies of wholeness and exclusion which make up human society. Linking key psychoanalytical and philosophical concepts to social phenomena such as totalitarianism and racism, the book explores the political (...) significance of these fantasies of control. In so doing, The Sublime Object of Ideology represents a powerful contribution to a psychoanalytical theory of ideology, as well as offering persuasive interpretations of a number of contemporary cultural formations. -- Back cover. (shrink)

COVID-19 pandemic occurred as an unexpected experience affecting all countries around the globe. In addition to the obvious health, economic and political effects, the COVID-19 pandemic triggered immense changes in the social spheres. People and institutions were forced to adjust to the new circumstances, change habits and move most or all of their activity online. In the completely virtual world, pandemic became a fertile ground for the bloom of the conspiracy theories already existing, but struggling for the global attention. The (...) aim of the paper is to present three main conspiracy theories rapidly gaining popularity during the pandemic (the QAnon, anti-vaccination movements and anti-5G movements) and to analyse how they developed since the pandemic had been announced. In particular, the rising activity of the representatives of the movements will be analysed, as well as its acceleration in connection with pandemic and the resulting influence on social and political life. Finally, the paper will try examine whether the rapid development of conspiracy theories within societies has had any relations to the level of trust towards government-made decisions. The thesis being verified hereto is that pandemic accelerated the development of conspiracy theories due to the diminishing level of trust towards governments operating in the most difficult period in recent history. There are variety of reasons for the belief in conspiracy theories and they depend on the specificity of the theory and specificity of group of people it originates from. In general, it can be noted that all kind of conspiracies are developed by either (1) people who actually believe in them and are sharing them with good intentions (to warn other about the dangers hidden behind certain actions or institutions) or (2) malignant individuals whose aim is to discord or discredit an opponent or critic or, alternatively, distract attention from misconduct or lack of competence. (shrink)

The 1948 Universal Declaration of Human Rights recognized that “everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits”. As a result, cultural rights have been understood as inseparable from human rights and require protection mechanisms within particular international legal systems. The European continent is proud to have developed one of the most effective mechanisms of the human rights protection by establishing the Council (...) of Europe and adopting the European Court of Human Rights. The recent outbreak of the COVID-19 reformulated many concepts of access to human rights and possibilities to enjoy freedoms. Even if access to culture has been available online for many years, it is the time of globally occurring lockdowns that forced people to stay home and found themselves in a situation when all of a sudden online access to culture became the only way of access to culture. The article aims to analyze the current situation in Europe by asking questions if and how online access to culture is recognized and protected under the Council of Europe’s mechanisms with special emphasis on the case-law of the European Court of Human Rights in this field. (shrink)

The paper aims to analyze the scope of female leadership (deanship) at public and non-public law faculties in selected countries from the region of Central and Eastern Europe: Poland, Hungary, Czechia, Slovakia, Lithuania, Latvia, Estonia, Bulgaria, Romania, Slovenia, Croatia, Serbia, Kosovo, Bosnia and Hercegovina, Montenegro. The paper will explore the engagement of women in the administration of law schools operating within public (and non-public) schools (universities) across the region in the latest years. The paper aims to show the number of (...) female deanships at law faculties in the analyzed states. This analysis will be based on statistical data obtained from the available public sources (including national databases as well as the European Union resources) providing the number of female deans and vice-deans appointed or elected by the academia at all higher education institutions within the country. The initial hypothesis states that gender inequality has been present in the deanship of analyzed law schools and reflects general trends in gender equality in Europe. Comprehensive analysis of the central and eastern European states will allow formulating the key conclusions and answering the following research questions concerning the differences in the numbers of women on the key positions within the law faculties in terms of public versus non-public institutions and in the light of the general gender equality trends in the continent. The research methods used for the analysis include a dogmatic method, statistical method as well as comparative method. (shrink)

Cloninger's Psychobiological Model of Personality and Strelau's Regulative Theory of Temperament - analysis of their associations in a Polish sample The present study explores the relationship between Cloninger scales and Strelau's Regulative Theory of Temperament traits. Cloninger's psychobiological model identifies four dimensions of temperament and three dimensions of character. RTT proposes the traits of Briskness, Perseveration, Sensory Sensitivity, Emotional Reactivity, Endurance and Activity as the basic dimensions underlying individual differences. The relationships between the dimensions of Cloninger's Temperament and Character and (...) Strelau's Regulative Theory of Temperament are investigated in a sample of 282 participants. Data analysis demonstrated some significant correlations between the two models. The strongest associations were found between the dimension of Harm Avoidance from Cloninger's concept and Strelau's RTT traits. However, there is not enough evidence to suggest that the two models offer an alternative way of explaining individual differences. According to RTT, temperamental traits are expressed in formal characteristics of behavior and every kind of behavior can be described in the same formal categories. In the Psychobiological Model of Personality the traits are characterized rather by the content or goals of behavior. In this model, in addition to underlining the biological variation of heritable traits, the social, cultural and phenotypical levels of behavior are reflected. (shrink)

In the paper, I show that John Stuart Mill in his work noticed the significance of the social problem posed by violence against women. To achieve that goal, I (1) sketch the theoretical background of his philosophy as a reference point for the issue of violence against women; (2) propose reading The Subjection of Women in a way that is to facilitate noticing the most important issues of violence and showing their topicality in today’s world; and (3) provide several most (...) significant examples of problems of violence against women that should be given some further reckoning. Thus, I prove that Mill’s views on violence against women are up to date, and remain an important point of reference, making him still worth reading, even 150 years after his death. (shrink)

In Less Than Nothing, the pinnacle publication of a distinguished career, Slavoj i ek argues that it is imperative that we not simply return to Hegel but that we repeat and exceed his triumphs, overcoming his limitations by being even more ...